วันนี้ (23 เม.ย.68) สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) (สดร. หรือ NARIT) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (อว.) เปิดไทม์ไลน์ วัน-เวลา ดวงอาทิตย์ตั้งฉาก 77 จังหวัดของประเทศไทยประจำปี 2568 ทั้ง 2 ครั้ง
ครั้งแรกเริ่มแล้วเมื่อวันที่ 4 เมษายน 2568 เริ่มจากใต้สุด ณ อ. เบตง จ. ยะลา และสิ้นสุดในวันที่ 22 พฤษภาคม 2568 ณ อ. แม่สาย จ. เชียงราย ในช่วงที่ดวงอาทิตย์ตั้งฉาก วัตถุที่อยู่กลางแจ้ง จะดู “เสมือนไร้เงา” เนื่องจากเงาจะตกอยู่ใต้วัตถุพอดี แต่จะเป็นวันที่อุณหภูมิจะสูงที่สุดหรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย
นายศุภฤกษ์ คฤหานนท์ ผู้จัดการศูนย์บริการวิชาการและสื่อสารทางดาราศาสตร์ เปิดเผยว่า ในช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม ดวงอาทิตย์จะโคจรมาอยู่ในตำแหน่งตั้งฉากกับพื้นที่ของประเทศไทยเป็นครั้งแรกของปี เริ่มจากทางใต้สุดที่ อ. เบตง จ. ยะลา ในวันที่ 4 เมษายน 2568 เวลาประมาณ 12:19 น. จากนั้นดวงอาทิตย์จะโคจรมาอยู่ในตำแหน่งตั้งฉากกับพื้นที่ต่าง ๆ ของไทย ไล่ลำดับขึ้นไปทางเหนือเรื่อย ๆ จนสิ้นสุดที่ อ. แม่สาย จ. เชียงราย ในวันที่ 22 พฤษภาคม 2568 เวลาประมาณ 12:17 น. หากเราสังเกตวัตถุกลางแดดในช่วงที่ดวงอาทิตย์โคจรมาอยู่ในตำแหน่งตั้งฉากตามเวลาของแต่ละพื้นที่ จะเห็นวัตถุเสมือนไร้เงา เนื่องจากเงาจะตกอยู่ใต้วัตถุพอดี
"วันไร้เงา" หรือ “วันที่ดวงอาทิตย์ตั้งฉาก” เป็นคำเรียกของปรากฏการณ์ที่ดวงอาทิตย์จะโคจรมาตั้งฉากกับพื้นโลก และเมื่อสังเกตวัตถุกลางแดดจะดูเสมือนไร้เงา เนื่องจากเงาของวัตถุจะตกอยู่ใต้วัตถุพอดี จึงไม่มีเงาทอดออกมา
โดยดวงอาทิตย์ตั้งฉากอาจไม่ใช่วันร้อนสุด หลายคนมักคิดว่าวันที่เกิดปรากฏการณ์ดวงอาทิตย์ตั้งฉาก จะต้องเป็นวันที่ต้องร้อนที่สุด แต่ที่จริงแล้วขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ปริมาณฝน เมฆ อิทธิพลจากมรสุม ความร้อนสะสม ดังนั้นวันที่ดวงอาทิตย์ตั้งฉากอาจไม่ใช่วันที่ร้อนที่สุดของปี
ประเทศไทยตั้งอยู่ในเขตร้อนระหว่างแนวละติจูด 5-20 องศาเหนือ ส่งผลให้ในหนึ่งปี ดวงอาทิตย์จะเคลื่อนผ่านใกล้จุดเหนือศีรษะ หรือตั้งฉากกับพื้นที่ดังกล่าวถึง 2 ครั้ง คือ ครั้งที่ 1 ช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม และครั้งที่ 2 ช่วงเดือนกรกฎาคม-กันยายน ทั้งนี้ วันและเวลาของการเกิดปรากฏการณ์ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของผู้สังเกตบนโลก ส่งผลให้แต่ละจังหวัดของประเทศไทยจะมีวัน และเวลาการเกิดปรากฏการณ์ดวงอาทิตย์ตั้งฉากที่แตกต่างกัน
ดูข้อมูลการเกิดปรากฏการณ์ดวงอาทิตย์ตั้งฉากทั้ง 77 จังหวัด ในประเทศไทย (พิกัดเขตอำเภอเมืองของแต่ละจังหวัด) ได้ที่ https://www.narit.or.th/Sun-Overhead-TH-2568
