เตือนภัย 4 หลุมดำ "บุหรี่ไฟฟ้าตุ๊กตา-เหล้ากระป๋อง 20 บาท-พนันสล็อต 5 บาท-กัญชาพันลำ" เด็กเริ่มเล่นพนันตั้งแต่ 6 ขวบ ห่วงนโยบายรัฐบาล การพนันเพื่อประโยชน์ทางเศรษฐกิจ ยิ่่งเปิดพื้นที่เสี่ยงแก่เด็ก
วันนี้ (16 ก.ย.67) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับ ภาคีเครือข่าย จัดเวทีเสวนา “4 หลุมดำ ที่เด็กเยาวชนไทยอาจจะตกหลุม (พราง)” โดย นพ.พงศ์เทพ วงศ์วัชรไพบูลย์ ผู้จัดการกองทุน สสส. กล่าวว่า บุหรี่เป็นปัจจัยเสี่ยงอันดับ 1 ที่ส่งผลต่อการเสียชีวิตจากโรคมะเร็งมากที่สุดถึง 26.1% ทำให้สูญเสียปีสุขภาวะ (DALYs) 14.6% รองลงมาคือ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทำให้เกิดภาวะตับอักเสบ ตับแข็ง ตับวาย และมะเร็งตับ แม้การดื่มสุราในเยาวชนมีแนวโน้มลงลงแต่ยังพบสาเหตุการเกิดอุบัติเหตุบนถนนมาจากการดื่มแล้วขับในช่วงเทศกาลสูงถึง 33.06%ทำให้ผู้ขับขี่และผู้ที่อยู่ในยานพาหนะได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต 25.09%
ขณะที่การพนัน ในปี 2566 มีคนรุ่นใหม่อายุ 15-25 ปี เล่นพนันออนไลน์ 2.9 ล้านคนในจำนวนนี้ 1.4 ล้านคน เสี่ยงเป็นนักพนันหน้าใหม่สูงถึง 700,000 คน ที่ติดการพนันมีความเสี่ยงเกิดภาวะซึมเศร้า และใช้สารเสพติดสูงกว่าคนทั่วไป 2-5เท่า การเล่นพนันมีผลต่อสมองของเด็ก ยิ่งเล่นยิ่งติดจนขาดความยับยั้งชั่งใจ ส่งผลให้กลายเป็นคนลักขโมยเพราะต้องการเงินไปเล่นพนัน อีกทั้งกลยุทธ์ส่งเสริมการขายผ่านสื่อออนไลน์ที่เข้าถึงง่าย สะดวก รวดเร็วทำให้เด็กและเยาวชนถูกหลอกหลวงได้ง่ายขึ้น
ผศ.ดร.ศรีรัช ลาภใหญ่ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า เด็กไทยต้องเผชิญกับภัยและความเสี่ยงใหม่ที่น่ากลัว 4 หลุมพราง คือ
1.บุหรี่ไฟฟ้า ในรูปแบบบุหรี่ไฟฟ้าตุ๊กตา หรือ toy pod เป็นบุหรี่ไฟฟ้าประเภทใช้แล้วทิ้งที่มีรูปลักษณ์เหมือนอาร์ตทอย ตุ๊กตา กล่องน้ำน้ำผลไม้ และเครื่องเขียน
2.เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พบเหล้ากระป๋องหรือค็อกเทลกระป๋องราคาถูกแค่ 20 บาท วางขายในร้านแฟรนไชส์จากต่างประเทศ ซึ่งมีแอลกอฮอล์สูงถึง 4-5%
3.กัญชา ผ่านช่องทางออนไลน์มีการขายและส่งเสริมการขาย ‘กัญชาพันลำ’ หรือกัญชามวนสำเร็จรูป พร้อมขายและพร้อมส่งเป็นจำนวนมากหลายร้าน ส่งทั้งทาง Grab และขนส่งเอกชน
4.การพนัน เว็บพนันหันมามุ่งเป้าเด็ก โฆษณาเงินเดิมพันหรือขั้นต่ำในการเริ่มเล่นที่ 5-10บาท ใช้กลยุทธ์การตลาดการ์ตูนสร้างรูปแบบพนันสล็อตให้เหมือนการเล่นเกมการ์ตูนเพื่อดึงดูดใจเด็กดังนั้นพ่อแม่ ผู้ปกครอง และโรงเรียน ต้องระมัดระวังสอดส่องดูแลเด็กไม่ให้ตกเป็นเหยื่อ 4 หลุมพราง ที่ทั้งทำร้ายทำลายชีวิตของเด็กไทย
ผศ.ดร.นพ.วิชช์ เกษมทรัพย์ ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ (ศจย.)กล่าวว่า ผลสำรวจ Global Youth Tobacco Survey (GYTS) ปี 2565 พบเยาวชนไทยอายุ 13-15 ปี สูบบุหรี่ไฟฟ้า 17.6% โดยเฉพาะเยาวชนหญิงสูบบุหรี่ไฟฟ้าสูงถึง 15% มากกว่าการสูบบุหรี่มวนหลายเท่าตัว มีการลักลอบขายบุหรี่ไฟฟ้าตามตลาดนัด และสื่อออนไลน์ที่เป็นช่องทางที่ได้รับความนิยมสูงที่สุดในเยาวชน
นายธีระ วัชรปราณี ผู้จัดการสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.) กล่าวว่า จากผลสำรวจการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ปี 2564 ของสำนักงานสถิติ พบเยาวชนอายุ 15-19 ปี เป็นนักดื่มหน้าใหม่ถึง 9.6% ในจำนวนนี้ 24.3% เป็นนักดื่มประจำ ที่อาจมีแนวโน้มดื่มจนติดตั้งแต่อายุยังน้อย แม้มีกฎหมายห้ามขายแอลกอฮอล์ให้เด็กและเยาวชนอายุต่ำกว่า 20 ปี แต่ไม่สามารถปกป้องการเข้าถึงของเด็กได้โดยเด็กมีโอกาสดื่มในงานวันเกิด งานเลี้ยง งานประเพณีในชุมชน และมีกลุ่มเพื่อน เพื่อนรุ่นพี่ เป็นปัจจัยสำคัญ รวมทั้งหาซื้อได้ง่าย มีราคาถูก
นายวัชรพงศ์ พุ่มชื่น ผู้จัดการมูลนิธิศูนย์วิชาการสารเสพติด กล่าวว่า ข้อมูลสถานการณ์ผู้ใช้เสพยาเสพติดในไทย โดยสำนักงานเลขานุการ คณะกรรมการบำบัดรักษาและฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติด กระทรวงสาธารณสุขปี 2567 พบผู้ใช้สารเสพติดถึง1.9 ล้านคน และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น รวมถึงกลุ่มเด็กและเยาวชน ขณะนี้มีเยาวชนที่กระทำความผิดในคดียาเสพติดในระบบยุติธรรม 12,602 คน จุดเริ่มต้นของการเกี่ยวข้องกับยาเสพติด เริ่มจากสูบบุหรี่ วงแอลกอฮอล์ และทดลองใช้พืชเสพติดทั้งใบกระท่อมและกัญชา โดยกัญชากลายเป็นสารเสพติดที่คนไทยนิยมใช้มากที่สุด และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นแบบก้าวกระโดด คนไทย 1 ใน 5 คน เคยใช้กัญชา ส่วนใหญ่เพื่อนันทนาการ ส่งผลให้เยาวชนอาจยกระดับพฤติกรรมไปสู่การใช้ยาเสพติดที่ผิดกฎหมาย และมีเสี่ยงที่เข้าสู่วงจรผลประโยชน์ของธุรกิจสีเทาและยาเสพติด
นายธนากร คมกฤส เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน กล่าวว่า ขณะนี้ประมาณการว่ามีคนไทยติดการพนันเกิน 1 ล้านคน ในจำนวนนี้ราว 10% เป็นเด็กและเยาวชน พบอายุน้อยสุดที่เริ่มเล่นพนันอยู่ที่ 6 ขวบ ซึ่งยังเป็นเด็กวัยอนุบาล สาเหตุสำคัญมาจากการขยายตัวของเว็บพนัน โดยมีอินฟลูเอ็นเซอร์ในโซเชียลมีเดีย ร่วมกันให้ข่าวลวงแก่เด็ก และพยายามพรางตัวว่าไม่ใช่การพนัน แต่อ้างเป็นรูปแบบเกมอินเทอร์เน็ต ชวนลงทุน รวมทั้งพรางตัวไม่ให้ AI ตรวจจับได้ ทั้งนี้ หากรัฐบาลมีนโยบายเพิ่มการพนันในสังคมเพื่อประโยชน์ทางเศรษฐกิจ จะกลายเป็นการเปิดหลุมดำบนดินที่เพิ่มพื้นที่เสี่ยงแก่เด็กและเยาวชน
