พุทธศักราช ๒๔๗๖ นาข้าวชูรวงทองเหลืองอร่ามเต็มท้องทุ่งบ้านสร้าง อำเภอหนึ่งใน จังหวัดปราจีนบุรี เสียงควบขี่ ‘ไอ้เปลี่ยว’ ควายคู่ใจของ ‘ไอ้ลอ’ ชายหนุ่มกำยำหล่อเหลาคม เข้ม ห้อตะบึงสนุกสนานหยอกล้อชาวบ้านมาแต่ไกล สร้างความหวาดเสียวกลัวไอ้ลอจะตกจาก หลังควายมาพิกลพิการให้เดือดร้อน ‘นังเพื่อน’ สาวคนรักของไอ้ลอที่กำลังเกี่ยวข้าวอยู่ในนา จนร้องตกอกตกใจ ผิดกับ ‘นังแพง’ น้องสาวของนังเพื่อนที่หัวเราะชอบอกชอบใจ นึกสนุกวิ่ง ไล่ตามพี่ลอไปจนพักเหนื่อยกันที่ลำกระโดง นังแพงกลัวพี่ลอที่ดูแลมันมาตั้งแต่เด็กจะหิวและ เหนื่อยจากหน้าที่การงานในนา มันจึงเตรียมเปียกข้าวเหนียวมาเผื่อพี่ลอและคะยั้นคะยอให้กิน ขนมจากฝีมือที่ไม่ได้เรื่องของมัน ไอ้ลอรักนังแพงเหมือนน้องสาวเมื่อมันเต็มใจทำมาให้จึงมีหรือ ที่ไอ้ลอจะปฏิเสธ แม้รสชาติจะไม่ได้เรื่องก็ฝืนกินไปและต้องทนจุกท้องอิ่มๆกลับไปกินแกงเนื้อ รสอร่อยฝีมือของนังเพื่อนที่เตรียมสำรับไว้รอพี่ลอเช่นกัน 
  
นังแพงเป็นเด็กสาวในวัยแรกรุ่นเหมือนข้าวอ่อนเพิ่งแตกรวง แม้หน้าตาจะสะสวยแต่ นิสัยของมันก็ต่างจากพี่สาวกันคนละหน้ามือ เพราะนังเพื่อนเป็นสาวสวยสะพรั่ง กิริยามารยาท เรียบร้อย การบ้านการเรือนก็เป็นที่หนึ่งในทุ่งบ้านสร้าง ความสวยของนังเพื่อนเป็นที่เลื่องลือว่า มันมาอยู่ผิดที่ผิดทาง ไม่เหมาะกับท้องทุ่งกลิ่นโคลนสาปควายของทุ่งบ้านสร้าง แต่นังเพื่อนก็ไม่เคยสนใจคำยกยอปอปั้นจากทั้งหนุ่มทั้งแก่ที่มารุมตอมโดยเฉพาะกับ ไอ้วีระ ลูกชายของ คุณประจวบ เศรษฐีเจ้าของโรงสีและท่าข้าวในจังหวัดที่พยายามมาติดพันนังเพื่อน หวังอยาก ได้เป็นเมีย แต่นางเพื่อนก็ไม่เคยแยแสชายตามองไอ้วีระ เพราะรู้สันดานความเป็นนักเลงชอบ ข่มเหงรังแกคนจนของมัน และที่สำคัญหัวใจของนังแพงก็มีให้พี่ลอตั้งแต่ 10 ปีก่อนที่พี่ลอย้าย เข้ามาอยู่ที่บ้านสร้างและได้กลายมาเป็นคนในครอบครัวเดียวกับมัน

10 ปีก่อนในคืนที่ฝนฟ้าตกกระหน่ำ อาการป่วยด้วยไข้ป่าได้พรากเอาชีวิตแม่ของนัง เพื่อนกับนังแพงไปทั้งๆที่ทั้งสองยังอยู่ในวัยเยาว์ พิศ ผู้เป็นพ่อก็เอาแต่เศร้าโศกเสียใจหันหน้า ไปพึ่งเหล้า นังเพื่อนซึ่งยังไม่เต็ม 10 ขวบดีนักต้องแบกรับหน้าที่ดูแลนังแพงที่อายุเพียง 5 ขวบ หลายครั้งที่ต้องไปพาพ่อกลับมาจากเถียงนาในสภาพเมามายไม่ได้สติ หลายครั้งที่ต้องลุกขึ้น มากลางดึกอดหลับอดนอนเพราะเสียงร้องไห้ตกใจกลัวเสียงฟ้าร้องฟ้าผ่าของนังแพง จนกระทั่ง เสือเทิด เพื่อนสนิทของพิศพาไอ้ลอลูกชายวัย 10 ขวบมาขออาศัยอยู่ด้วย เหตุเพราะเสือเทิด เป็นโจรมีคดีติดตัวจากทางเมืองเหนือ หนีการตามล่าจากทางราชการกลับมาอาศัยที่ทุ่งบ้าน สร้าง ที่ๆมันเคยอยู่ก่อนจะหนีไปเป็นโจร ไอ้ลอไม่เคยรู้ว่าพ่อตัวเองเป็นโจร มันรู้แต่เพียงว่าพ่อ ของมันเป็นพ่อค้าเร่ขายของ นานๆถึงจะพาลูกน้องแวะไปหามันที่วัดในเมืองเหนือ

เพราะตั้งแต่เล็กไอ้ลอได้บวชเรียนอยู่ในวัด และได้ฝึกฝีมือทางเชิงมวยเชิงดาบจากพวก ลูกน้องพ่อเวลาที่มาเยี่ยมมัน ไอ้ลอเลยเป็นเด็กมีฝีมือพอตัวและจิตใจงาม ชอบช่วยเหลือผู้คน ตามคำสั่งสอนของหลวงพ่อที่เคยอบรมสั่งสอนมันมา ยิ่งเมื่อไอ้ลอได้มาอยู่ร่วมชายคาของอา พิศในฐานะผู้อาศัยมันจึงตั้งใจขยันขันแข็งอาสาช่วยอาพิศทำงานในนาที่ถูกทิ้งให้รกร้าง และ ที่สำคัญไอ้ลอสงสารนังแพงที่ขาดแม่และไม่มีคนช่วยเลี้ยงดู ไอ้ลอจึงรักนังแพงเหมือนน้องสาว ตัวเองจริงๆ มันคอยเอาใจและตามใจจนนังแพงติดพี่ลอแจ ไม่ว่าลอจะทำอะไรอยู่ที่ไหนนังแพง จะต้องร้องหาพี่ลอของมันเสมอ แต่ไอ้ลอก็ไม่เคยบ่นเบื่อนังแพงเลยแม้แต่ครั้งเดียว ในขณะที่ นังเพื่อนซึ่งวัยอ่อนกว่าไอ้ลอเพียงแค่ปีเดียว แรกๆที่ไอ้ลอมาอาศัยอยู่ด้วยนังเพื่อนก็ไม่ชอบหน้า เท่าไหร่ เพราะเห็นพ่อรักพี่ลอที่เป็นเด็กผู้ชาย คอยช่วยเหลือทำงานได้ดีกว่าเธอที่เป็นเพียงเด็ก ผู้หญิง จนหลายครั้งที่นังเพื่อนหาเรื่องไล่ไอ้ลอให้ออกไปจากบ้านสร้างเพราะน้อยใจพ่อ แต่สุด ท้ายความมีน้ำใจและเป็นสุภาพบุรุษของไอ้ลอก็เอาชนะใจนังเพื่อน จนทำให้ความเกลียดชัง เหม็นขี้หน้ากลายเป็นความรักที่นังเพื่อนมีให้ไอ้ลอจนหมดหัวใจ

แต่ในเพียงเวลาไม่นานที่ไอ้ลอมาอาศัยอยู่บ้างสร้าง ทางราชการก็ตามสืบจนได้เบาะแส ของเสือเทิดและบุกเข้ามาจับกุม เสือเทิดพยายามต่อสู้เพื่อปกป้องลูกชายที่ถูกเข้าใจผิดข้อหา ขโมยของ จนในที่สุดเสือเทิดก็ถูกยิงตาย สมบัติชิ้นเดียวที่เสือเทิดเหลือให้ไอ้ลอดูต่างหน้าก็คือ สร้อยพระที่คล้องคอเสือเทิดตลอดเวลา และคำขอโทษที่โกหกลูกว่าตัวเองไม่ได้เป็นโจร สิ้นคำ สุดท้ายของเสือเชิดมันขอให้ลูกชายสัญญาว่ามันจะเป็นคนดี เป็นสุภาพบุรุษยึดมั่นคำสัญญา และช่วยดูแลครอบครัวของอาพิศเหมือนเป็นลูกชายคนหนึ่ง ซึ่งไอ้ลอก็รับปากเป็นมั่นด้วยชีวิต
  
ตั้งแต่นั้นมาเมื่อไอ้ลอโตเป็นหนุ่มวัยกำยำ หน้าที่ของมันคือการทำงานในไร่ในนาให้กับ อาพิศผู้มีพระคุณช่วยชุบเลี้ยงมัน และที่สำคัญเพราะความรักที่มีต่อนังเพื่อน ไอ้ลอจึงต้องคอย เฝ้าดูแลไม่ให้ไอ้วีระมาเกาะแกะ จนกระทั่งหมดหน้าเกี่ยวข้าวในงานวัดประจำปีที่ สมภารบุญ พระผู้ใหญ่ของทุ่งบ้านสร้างจัดขึ้นเพื่อหาเงินมาบูรณะโบสถ์หลังเก่า ไอ้เรือง ลูกชายของ ครูแสง ครูปี่พาทย์ฝีมือดีของทุ่งบ้านสร้างเตรียมจัดแสดงมหรสพทั้งวงปี่พาทย์และหนังใหญ่ เพื่อช่วยกันหาเงินมาบูรณะโบสถ์ ไอ้เรืองนั้นแอบชอบพอนังแพงมาตั้งแต่เล็กๆและรู้ว่านังแพง ชอบร้องรำทำเพลงจากไอ้ลอซึ่งเป็นเพื่อนสนิทกับมัน มันจึงใช้โอกาสนี้เป็นโอกาสดีที่จะฝึกซ้อม เชิดหนังใหญ่หวังให้นังแพงประทับใจทั้งๆที่มันไม่เคยคิดจะสืบทอดมรดกของพ่อเลย ส่วนไอ้ลอ เองก็ตั้งใจขึ้นเวทีชกมวยแสดงศิลปะแม่ไม้มวยไทยที่ฝึกฝนมาจาก ผู้ใหญ่ผาด ซึ่งเป็นผู้ใหญ่ บ้านประจำทุ่งบ้านสร้างและเป็นเจ้าของโรงฝึกซ้อมมวยไทยเล็กๆ เพราะผู้ใหญ่ผาดเคยเป็นครู มวยมาก่อน โดยมี ไอ้ก้อน เพื่อนสนิทซึ่งเป็นลูกชายของผู้ใหญ่ผาดเป็นคู่ซ้อมและขึ้นเวทีมวย กับไอ้ลอ ส่วนนังเพื่อนตั้งใจขึ้นเวทีเป็นนางรำคู่กับ พี่แรม ลูกสาวคนสวยของครูแสงที่เพิ่งย้าย มาจากบางกอก เพื่อนสนิทสนมกับพี่แรมมาเพราะพี่แรมเป็นสาวสวยแต่งตัวแต่งหน้าอย่างคน บางกอก และชอบเอาเรื่องความศิวิไลซ์ในบางกอกมาเล่าให้เพื่อนตื่นเต้นเสมอๆ โดยที่เพื่อนหา รู้ไม่ว่าแรมนั้นเคยติดการพนันจนต้องหนีกลับมาอยู่ที่ทุ่งบ้านสร้าง ไม่ได้มีชีวิตสวยสดงดงาม อย่างที่คุยฟุ้งให้เพื่อนฟังและเก็บไปฝันว่าสักวันจะต้องมีชีวิตหรูหราแบบนั้นบ้าง

ในคืนนั้นงานวัดดำเนินไปอย่างสนุกสนาน หากทว่าเมื่อไอ้วีระมาถึงพร้อมกับพรรคพวก ของมัน มันก็มาสร้างความวุ่นวายปั่นป่วน เพราะเป้าหมายของมันอยู่ที่นังเพื่อน มันพยายามมา เกี้ยวและชักชวนนังเพื่อนออกไปจากงานวัด เมื่อนังเพื่อนปฏิเสธและมีเรื่องกับมันไอ้ลอจึงต้อง เข้ามาขวางและเกิดการลงไม้ลงมือกัน ร้อนถึงสมภารบุญกับผู้ใหญ่ผาดต้องเข้ามาห้ามปราม แต่คนอย่างไอ้วีระมีหรือจะยอม มันป่าวประกาศโน้มน้าวชาวบ้านหลายๆคนไม่ให้ไว้ใจไอ้ลอ โดยเอาเรื่องในอดีตที่พ่อไอ้ลอเคยเป็นเสือและถูกฆ่าตายที่ทุ่งบ้านสร้าง และเรื่องที่ไอ้ลอเคยไป ขโมยของตอนเด็กๆ(ลอไม่ตั้งใจทำแต่ถูกเข้าใจผิด) มาชี้นำให้ชาวบ้านเห็นว่าคนอย่างไอ้ลอมัน ก็ลูกเสือลูกจระเข้ ยังไงมันก็ต้องเป็นโจรเหมือนพ่อมัน ขอให้ชาวบ้านระวังตัวเอาไว้ ไอ้ลอเจ็บใจ จะเอาเรื่องแต่ก็ถูกทุกคนห้ามไว้ ขอให้ไอ้ลอนึกถึงคำมั่นสัญญาที่ลอสาบานเอาไว้กับพ่อและ สร้อยพระของพ่อว่าจะเป็นคนดี

ตั้งแต่นั้นเมื่อไอ้วีระเห็นไอ้ลอไม่กล้าทำอะไร มันก็ยิ่งได้ใจคิดว่าไอ้ลอกลัวอิทธิพลของ มันที่มีเงินของพ่อคุ้มกะลาหัว ไอ้วีระก็เริ่มได้ใจวางแผนคิดจะฉุดนังเพื่อนมาทำเมีย เพราะทน ไม่ไหวที่นังเพื่อนมาดูถูกดูแคลนมัน แต่แผนการฉุดก็รั่วไปถึงนังเพื่อนโดยผ่าน นังแก้ว เพื่อน สนิทของนังแพงที่ไปรู้มา นังแพงไม่คิดจะไปบอกพี่ลอให้จัดการเพราะกลัวว่าถ้าพี่ลอรู้คงต้อง โกรธและมีเรื่องใหญ่โตกับไอ้วีระ จนเป็นเหตุให้มันเอามาเล่นงานพี่ลอได้ งานนี้นังแพงจึงคิด จะเล่นงานตลบหลังไอ้วีระให้แสบสันต์ มันจึงไปชวน ไอ้ด้วง เด็กวัดโข่งลูกศิษย์สมภารบุญซึ่ง เป็นลูกสมุนของมันให้ไปล่มเรือของไอ้วีระ แต่เรื่องราวกลับไปกันใหญ่เมื่อไอ้เรืองมารู้แผนการ ของนังแพง ไอ้เรืองแอบรักนังแพงอยู่และเป็นห่วงเป็นใยจึงตามไปช่วยแต่กลับทำให้ไอ้วีระ จับตัวไอ้เรืองได้ ส่วนไอ้วีระก็ตามไปฉุดนังเพื่อนมาได้แต่ยังไม่ทันจะพานังเพื่อนออกไปจากทุ่ง บ้านสร้าง ความก็แตกไปถึงไอ้ลอจนตามไปช่วยนังเพื่อนและสู้กับไอ้วีระจนเล่นงานมันบาด เจ็บสาหัสกระเซอะกระเซิงหนีกลับไป ไอ้ลอเองก็บาดเจ็บไปไม่น้อยโชคดีที่มีไอ้ด้วงมาช่วย ไม่ งั้นก็คงตายคาดาบของไอ้วีระไปแล้ว

นังแพงรู้สึกผิดและเป็นห่วงพี่ลอจึงพยายามจะหาโอกาสไปช่วยพี่ลอรักษาตัว แต่ก็ถูกพี่ สาวต่อว่าเพราะแทนที่รู้เรื่องแล้วจะไปปรึกษาผู้ใหญ่ แต่นังแพงกลับทำให้ทุกอย่างมันแย่ลงไป กว่าเดิม เพราะพี่ลอไปเล่นงานไอ้วีระจนบาดเจ็บถ้ามันเอาตำรวจมาลากคอพี่ลอเข้าคุกแล้วจะ ทำยังไง ไอ้ลอปรามนังเพื่อนไม่ให้ต่อว่านังแพงเพราะเห็นว่ามันเป็นเด็กไม่รู้จักคิดหน้าคิดหลัง ให้ดี แต่นังเพื่อนก็ต่อว่าพี่ลอที่คอยให้ท้ายมันตลอด เอะอะอะไรก็นังแพง นังเพื่อนพูดแค่นั้นก็ น้ำตารื้นน้อยใจ ไอ้ลอรักนางเพื่อนมากจึงต้องตามไปง้อและบอกรักนังเพื่อนสุดหัวใจ ไม่มีใคร มาแทนที่นังเพื่อนได้ ชีวิตนี้ถ้าไอ้ลอจะตายก็ขอตายเพื่อนังเพื่อนคนเดียว นังแพงไปเห็นพี่ลอ บอกรักพี่สาวก็รู้สึกเจ็บปวดเสียใจ เพราะความรู้สึกที่มันมีให้พี่ลอไม่ใช่อย่างน้องสาว แต่มัน ชอบพี่ลออย่างที่พี่เพื่อนรักพี่ลอ !!!

หลังจากเหตุการณ์คราวนั้น พอไอ้วีระฟื้นได้สติก็ให้พ่อพาตำรวจมาจับไอ้ลอข้อหาทำ ร้ายร่างกายมัน แต่อาพิศกับผู้ใหญ่ผาดก็ย้อนเล่นงานไอ้วีระกลับไปเรื่องที่มันฉุดนังเพื่อน ถ้าจะ เอาไอ้ลอเข้าคุกเข้าตะรางไอ้วีระก็ต้องรับโทษของมันเหมือนกัน เจอแบบนี้เข้าไอ้วีระก็เจ็บใจ คุณประจวบไม่อยากให้เรื่องฉาวโฉ่จึงยอมพาไอ้วีระกลับ แต่ไอ้วีระก็ยังแค้นฝังใจชี้หน้าว่าเรื่อง นี้ต้องไม่จบ อาพิศรู้สึกเป็นห่วงทั้งไอ้ลอและนังเพื่อนจึงเรียกไอ้ลอมาปรึกษาเรื่องที่จะให้ไอ้ลอ กับนังเพื่อนหมั้นหมายกันให้เป็นเรื่องเป็นราว นังเพื่อนจะได้มีเจ้าข้าวเจ้าของไอ้วีระจะได้เลิก ตามมาตอแยซะที ไอ้ลอตอบตกลงด้วยความดีใจ ส่วนนังเพื่อนก็ยิ้มรับเช่นกันเพราะคนทั้งทุ่ง บ้านสร้างก็รู้กันอยู่ว่าไอ้ลอกับนังเพื่อนนั้นเหมาะสมกัน อายุอานามก็ได้วัยที่จะต้องร่วมหอลง โรง เพียงแต่ที่ยังไม่จัดงานแต่งงานให้เป็นเรื่องเป็นราวเพราะต้องรอให้หมดหน้าทำนานี้ซะก่อน

งานหมั้นหมายของไอ้ลอกับนังเพื่อนจัดขึ้นไม่เอิกเกริกมาก แต่ก็พอเป็นหน้าเป็นตาให้ อาพิศได้ ทุกคนรู้สึกยินดีมีความสุขไปกับไอ้ลอกับนังเพื่อน ยกเว้นก็แต่นังแพงที่แอบไปปาดน้ำ ตาเสียใจอยู่คนเดียว จากนี้ไปมันก็คงได้แต่คอยดูแลพี่ลออยู่ห่างๆ เพราะพี่ลอมีพี่เพื่อนเป็นเจ้า ข้าวเจ้าของแล้ว ทุกๆวันที่นังแพงต้องทนเห็นพี่ลอกับพี่เพื่อนใกล้ชิดกัน แอบไปกอดไปหอมไป จูบกันที่หลังกองฟางตามประสาคู่หมั้นคู่หมาย นังแพงเห็นเข้าก็แกล้งไปขัดจังหวะหยอกเย้าไม่ ให้ภาพมันบาดตาบาดใจมันเกินไป หลายครั้งก็โดนพี่ลอกับพี่เพื่อนดุด่าที่ชอบมาสาระแนขัด จังหวะ แต่ไม่มีใครรู้หรอกว่านังแพงต้องแอบนอนร้องไห้อยู่บ่อยๆ จนมันคิดจะไปจากทุ่งบ้าน สร้างไม่อยากอยู่ทนเห็นภาพบาดใจนี้อีก และโอกาสนั้นก็มาถึงเมื่อสมภารบุญเห็นแววฉลาด ของนังแพงในระหว่างที่มันมาเรียนหนังสือที่วัด แม้นิสัยมันจะแก่นกวนเป็นม้าดีดกะโหลกแต่ มันก็เป็นคนเรียนรู้ไว จนสมภารไม่อยากให้มันมาทำไร่ทำนาอยู่ที่ทุ่งบ้านสร้างเลยคิดจะส่งเสีย ให้มันไปเรียนในบางกอกพร้อมกับไอ้เรืองที่หัวดีพอๆกัน ตอนแรกนังแพงตอบรับคำแนะนำของ สมภารแต่ขอให้เก็บไว้อย่าเพิ่งบอกให้ใครรู้ จนเมื่อถึงวันที่นังแพงจะต้องบอกเรื่องนี้ให้พี่ลอกับ พ่อและพี่เพื่อนรู้ว่ามันต้องไปบางกอกเพื่อเรียนหนังสือ แต่ในระหว่างนั้นเองได้เกิดเหตุชาวบ้าน ทุ่งบ้านสร้างถูกโจรปล้นควายบุกเข้ามาเล่นงานฆ่าตายไปหลายคน และไม่มีใครเห็นหน้าค่าตา ของไอ้โจรปล้นควาย ผู้ใหญ่ผาดกับไอ้ลอเห็นว่าถ้าปล่อยเอาไว้แบบนี้คงต้องเดือดร้อนกันทั้งทุ่ง บ้านสร้าง ไอ้ลอกับไอ้ก้อนจึงอาสาคอยลาดตระเวณช่วยเหลือชาวบ้านเฝ้าฝูงควายและได้เจอ กับพวกโจรปล้นควายจนเกิดการต่อสู้กัน นังแพงเป็นห่วงพี่ลอที่หายไปทั้งคืนจึงตามไปดูแล้ว เห็นพี่ลอกำลังจะถูกหัวหน้าโจรปล้นควายเล่นงาน นังแพงเอาตัวเข้าไปรับคมดาบจนบาดเจ็บ โจรปล้นควายกับพวกหนีไปได้ แต่ไอ้ลอได้เห็นหน้าของมันเพราะนังแพงไปดึงผ้าปิดหน้ามัน ออกมา ไอ้ลอจำได้ว่าโจรปล้นควายนั่นคือ เสือมิ่ง ลูกน้องเก่าของพ่อไอ้ลอที่เคยฝึกเชิงดาบเชิง มวยให้ไอ้ลอมาตั้งแต่เด็กๆนั่นเอง

การที่เสือมิ่งมาปรากฏตัวที่ทุ่งบ้านสร้างไม่ใช่เพราะเรื่องบังเอิญแต่เป็นเพราะไอ้วีระนั่น เองที่อยู่เบื้องหลัง ไอ้วีระรู้เรื่องอดีตของเสือเทิดพ่อของไอ้ลอจนมันได้ไปเจอกับเสือมิ่งที่กำลัง กลายเป็นเสือลำบาก มันจึงยื่นข้อเสนอให้เสือมิ่งสมัครพรรคพวกไปปล้นที่ทุ่งบ้านสร้างหวังให้ ทุกคนที่นั่นเข้าใจผิดว่าไอ้ลอมีส่วนเกี่ยวข้องด้วย เพราะเสือมิ่งเป็นเพื่อนกับพ่อไอ้ลอ !!!
  
นังแพงบาดเจ็บจากแผลถูกฟันต้องนอนรักษาตัวอาการน่าเป็นห่วง แต่มันกลับไม่กลัว เจ็บกลัวตายมันเอาแต่ห่วงพี่ลอเรื่องที่เริ่มมีชาวบ้านพูดกันตามแผนที่ไอ้วีระวางไว้ว่าเสือมิ่งที่ มาเที่ยวปล้นควายฆ่าชาวบ้านทุ่งบ้านสร้างรู้จักมักจี่สนิทสนมกับไอ้ลอ และกลายเป็นว่าไอ้ลอ คือคนที่ชักนำให้เสือมิ่งเข้ามาปล้น นังแพงพยายามฝืนร่างกายที่ยังเจ็บบอกชาวบ้านว่าพี่ลอถูก ใส่ความ จนตัวเองล้มหมอนนอนเสื่อและตัดสินใจปฏิเสธเรื่องไปเรียนที่บางกอกของสมภารบุญ นี่เองเลยทำให้ไอ้เรืองรู้ว่านังแพงรักไอ้ลอมากกว่าชีวิตของมันเอง แม้ไอ้เรืองจะขอร้องนังแพง ให้เลิกทำแบบนี้ แต่นังแพงก็ยังยืนยันว่าชีวิตมันเป็นของพี่ลอไปแล้วตั้งแต่พี่ลอเลี้ยงดูมันมา ต่อให้พี่ลอไม่รักมันเหมือนอย่างที่พี่ลอรักพี่เพื่อน มันก็จะขอรักพี่ลอไปจนกว่าชีวิตจะหาไม่

แผนการของไอ้วีระที่จะกำจัดไอ้ลอเกือบจะสำเร็จเมื่อมีคนไปเห็นไอ้ลอไปพบกับเสือมิ่งแล้วเอามาพูดกันปากต่อปาก ไอ้ลอไม่ปฏิเสธว่ามันไปเจอเสือมิ่งมาจริงๆแต่เป็นการไปยื่นคำ ขาดเพื่อขอร้องให้เสือมิ่งหยุดเล่นงานชาวทุ่งบ้านสร้างและยอมมอบตัวกับตำรวจ แต่เสือมิ่ง ปฏิเสธเพราะฉะนั้นทางสุดท้ายที่ไอ้ลอต้องตัดสินใจคือการจัดการกับเสือมิ่ง ญาติผู้ใหญ่ที่มัน เคยให้ความเคารพและพิสูจน์ให้ทุกคนเห็นว่าคนอย่างไอ้ลอไม่ใช่ลูกเสือลูกจระเข้ที่จะเดินทางซ้ำรอยพ่อมันเด็ดขาด งานนี้วีระเลยเจ็บใจที่ทำยังไงก็กำจัดไอ้ลอไม่ได้ซะทีมันเลยส่งคนของตัว เองมาสมทบกับเสือมิ่งเพื่อจัดการฆ่าไอ้ลอให้ตายๆไปซะ แต่ไอ้ลอก็ผ่านพ้นคมดาบของเสือมิ่ง และช่วยตำรวจจัดการลากคอเสือมิ่งเข้าคุก พร้อมกับการซัดทอดไปถึงผู้ชักใยอยู่เบื้องหลังก็คือ ไอ้วีระ คราวนี้อิทธิพลของคุณประจวบก็ช่วยมันไม่ได้ไอ้วีระกลัวถูกจับเลยต้องหนีหายหน้าไป จากทุ่งบ้านสร้างโดยไม่มีใครรู้ว่ามันหนีหายไปไหน

ผลงานช่วยจัดการกับเสือมิ่งของไอ้ลอทำให้มันเป็นที่ชื่นชมของชาวบ้านและเลิกอคติ เรื่องที่ไอ้ลอเป็นลูกเสือลูกจระเข้ แต่ไอ้ลอรู้สึกว่าคนที่ช่วยปกป้องชีวิตมันก็คือนังแพงไอ้ลอจึง อยากขอบใจมัน และไปรู้มาด้วยว่านังแพงเปลี่ยนใจไม่ไปเรียนในบางกอกก็เพราะเป็นห่วงมัน ไอ้ลอจึงไปพูดให้นังแพงกลับไปเรียนอีกครั้งเพื่ออนาคต แต่นังแพงยืนยันว่ามันจะอยู่ที่ทุ่งบ้าน สร้างคอยช่วยพี่เพื่อนเลี้ยงลูก คอยอยู่ดูแลพ่อดีกว่า ซึ่งนังแพงก็ยินดีที่หน้าทำนาใกล้จะหมด แล้ว พี่ลอจะได้แต่งานกับพี่เพื่อนซะที แต่ทว่าก่อนหน้าจะถึงฤกษ์แต่งงาน ไอ้ลอเกิดล้มป่วย ด้วยไข้ป่าจนอาการน่าเป็นห่วง ความดื้อของมันที่ไม่ยอมกินยาฝรั่งทำให้อาการของไอ้ลอทรุด หนักลงไปมาก ระหว่างนั้นเองอา โฉมฉาย น้องสาวของพิศซึ่งไปแต่งงานแต่งการกับเศรษฐีมี ฐานะดีอยู่ในบางกอก ได้เดินทางมาร่วมงานแต่งของนังเพื่อนหลานสาว แต่เพราะไอ้ลอป่วยจน เจียนตาย โฉมฉายจึงอาสาเป็นธุระพาไอ้ลอเข้าบางกอกไปให้หมอฝรั่งรักษาโดยมีนังเพื่อนตาม ไปดูแลคู่หมั้น ส่วนนังแพงถูกสั่งให้อยู่ทุ่งบ้านสร้างกับพ่อ แต่เพราะความเป็นห่วงอยากไปช่วย ดูแลพี่ลอที่มันรัก มันจึงเอาเรื่องเรียนหนังสือมาอ้างกับอาโฉมฉาย เพราะเห็นว่าอาชอบสนับ สนุนคนได้มีความรู้ นังแพงจึงได้ตามไปดูแลพี่ลอที่บางกอกด้วย

เมื่อมาถึงบางกอกไอ้ลอโชคดีที่อาโฉมฉายรู้จักหมอเก่งๆช่วยพามารักษาไอ้ลอจนอาการมันพ้นขีดอันตราย เพียงแต่ไอ้ลอต้องพักฟื้นอีกนานกว่าที่จะกลับมาเป็นเหมือนเดิม ในระหว่าง นี้เองอาโฉมฉายเลยให้นังแพงไปเรียนหนังสือที่คอนแวนต์ใกล้ๆกับบ้าน ส่วนนังเพื่อนด้วยความ ที่เคยได้ยินเรื่องราวของบางกอกมาจากพี่แรมอย่างเดียวมาตลอด เมื่อมาได้เห็นความศิวิไลซ์ เองกับตาก็ตื่นเต้นและอยากไปสัมผัสชีวิตสังคมคนมีเงินด้วยตัวเอง ซึ่งในช่วงเวลานั้นเพิ่งจะ เป็นช่วงเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงการปกครอง และคำสั่งของคณะราษฏ์ที่อยากให้ประเทศ พัฒนาอย่างฝรั่งก็ทำให้สังคมชนชั้นสูงเต็มไปด้วยความหรูหราฟุ่มเฟือย จึงเป็นจุดเริ่มต้นให้นัง เพื่อนได้รู้จักกับ คุณมานพ ลูกชายหัวแก้วหัวแหวนของ เจ้าคุณรัตน์ ซึ่งเพิ่งเรียนจบทางด้าน กฏหมายมาจากสิงคโปร์ มานพเป็นหนุ่มสังคมหน้าตาหล่อจนเป็นที่หมายปองของสาวๆใน บางกอกจนแทบจะแย่งชิงตบตีกัน แต่มานพกลับสนใจความใหม่ สด และใสซื่อของนังเพื่อนซึ่ง เวลานี้มันได้แต่งตัวสวยๆเพราะฝีมือการปรุงแต่งของอาโฉมฉาย ผู้หญิงอย่างเพื่อนทำให้มานพ รู้สึกว่าต้องได้มาเป็นเจ้าข้าวเจ้าของ แม้จะรู้ว่าเพื่อนมีเจ้าลอเป็นคู่หมั้นคู่หมายอยู่ แต่มานพก็ ไม่ได้สนใจเพราะรู้ดีว่าเงินของเขาจะทำให้เพื่อนทิ้งไอ้ลอได้อย่างไม่ยากเย็น

ความเปลี่ยนแปลงของพี่สาวที่ถูกผู้ชายบางกอกปรนเปรอด้วยของหรูหราราคาแพงและเริ่มไม่สนใจมาดูแลพี่ลอเอาแต่ออกไปเที่ยวกับคุณมานพ ทำให้นังแพงรู้สึกไม่พอใจ ในทุกๆวัน นังแพงจะต้องแอบหนีออกมาจากโรงเรียนคอนแวนต์เพราะมันเป็นห่วงพี่ลอ มันคอยมาเฝ้าดู แลจนอาการพี่ลอดีขึ้นลุกขึ้นได้ เวลาพี่ลอถามหานังเพื่อนนังแพงก็ต้องหาเรื่องโกหกเพราะไม่ อยากให้พี่ลอเสียใจ พอสบโอกาสได้คุยกับพี่สาวและเตือนให้อยู่ดูพี่ลอบ้าง นังแพงก็ถูกพี่สาว ต่อว่าที่มาจุ้นจ้านและขู่จะเอาเรื่องที่นังแพงแอบหนีเรียนไปฟ้องอาโฉมฉาย นังแพงเลยต้องปิด ปากเงียบทำเป็นไม่รู้ไม่เห็นก้มหน้าก้มตาช่วยดูแลพี่ลอไป จนกระทั่งเมื่อไอ้ลอหายดีและตั้งใจ ตอบแทนบุญคุณอาโฉมฉายด้วยไปช่วยทำงานที่ท่าข้าวของอาโฉมฉาย ไอ้ลอตั้งใจจะเก็บเงิน จากการทำงานเพื่อซื้อแหวนสวยๆสักวงให้นังเพื่อนไว้สำหรับกลับไปแต่งงานที่ทุ่งบ้านสร้าง โดยไอ้ลอหารู้ไม่ว่าข้ออ้างที่นังเพื่อนบอกไอ้ลอว่าต้องขึ้นไปอยู่บนตึกเพื่อดูแลอาโฉมฉายที่ป่วยไม่ค่อยสบายนั้น นังเพื่อนอ้างเพื่อไม่อยากให้ไอ้ลอมาเห็นตัวเองใกล้ชิดสนิทสนมกับคุณมานพ มากกว่า เพราะเวลานี้นังเพื่อนเริ่มมีใจให้คุณมานพมากกว่าที่มีให้ไอ้ลอซะแล้ว

และแล้วในวันที่ไอ้ลอเก็บเงินได้จากการทำงานเป็นกุลีท่าข้าว ไอ้ลอตั้งใจจะไปหานัง เพื่อนที่ตึกใหญ่ ซึ่งขณะนั้นมีงานเลี้ยงของอาโฉมฉายกับผู้หลักผู้ใหญ่ในวงสังคม นังแพงพยา ยามห้ามไม่ให้พี่ลอเข้าไปที่งานนั้น เพราะรู้ดีว่าจุดประสงค์ในการจัดงานนี้ก็คือการประกาศ หมั้นหมายของนังเพื่อนกับคุณมานพ ด้วยเหตุผลทางการทำธุรกิจของอาโฉมฉายกับเจ้าคุณ รัตน์ที่ต้องเอื้อต่อกัน นังแพงรู้เรื่องนี้มาก่อนและพยายามขอให้พี่เพื่อนเลือกพี่ลอ แต่อาโฉมฉาย ยืนยันว่าอยากให้นังเพื่อนเลือกคุณมานพเพื่ออนาคตของเธอและของตัวเพื่อนเอง สุดท้ายเพื่อน ก็เลือกคุณมานพ ไอ้ลอมาเห็นภาพบาดตาของคนรักตัวเองกับชายหนุ่มคนอื่น ความโกรธแค้น ทำให้มันบันดาลโทสะบุกเข้าไปเล่นงานคุณมานพจนบาดเจ็บ ก่อนที่มันจะโดนตำรวจลากคอ เข้าห้องขัง นังแพงไปเฝ้าพี่ลออยู่หน้าห้องขังด้วยความเป็นห่วง จนสุดท้ายอาโฉมฉายก็มาช่วย เจรจาจนตำรวจยอมปล่อยตัวไอ้ลอ เพราะทางคุณมานพไม่เอาความแต่ไม่อยากให้ไอ้ลออยู่ที่ บางกอกอีก แต่ไอ้ลอไม่ยอมกลับจนกว่าจะได้เจอนังเพื่อนและพานังเพื่อนกลับทุ่งบ้านสร้างไป กับมัน โฉมฉายเลยยอมให้ไอ้ลอได้พบกับนังเพื่อนเป็นครั้งสุดท้าย ไอ้ลอพยายามอ้อนวอนคน รักขอให้เห็นแก่ความรักที่เคยมีต่อกัน ไอ้ลอพร้อมยกโทษให้นังเพื่อนที่หันไปชอบพอกับคุณ มานพ มันเข้าใจอย่างสุภาบุรุษลูกทุ่งว่าบางกอกย่อมทำให้คนเปลี่ยนไป แต่คำตอบที่ได้จากนัง เพื่อนก็เหมือนฟ้าผ่าลงมาที่กลางอกของไอ้ลอ นังเพื่อนยืนยันว่าจะอยู่บางกอกตอบแทนพระ คุณของอาโฉมฉายด้วยการแต่งงานกับคุณมานพและขอให้พี่ลอลืมว่าเคยมีคนชื่อนังเพื่อน

ตั้งแต่นั้นมาไอ้ลอต้องทนแบกความช้ำใจกลับมาทุ่งบ้านสร้างโดยมีนังแพงตามกลับมาด้วย นังแพงพยายามปลอบใจพี่ลอทุกอย่างหวังให้พี่ลอกลับมาเป็นพี่ลอคนเดิม มันพยายามใช้ ความสดใสร่าเริงที่เคยกระเซ้าเย้าแหย่พี่ลอมาตลอด แต่คราวนี้หัวใจของพี่ลอถูกทำร้ายจนย่อย ยับยากที่จะกลับมาเป็นเหมือนเดิม จนเหมือนว่านังแพงจะกลายเป็นส่วนเกินของชีวิต และใน ระหว่างนั้นเองไอ้วีระซึ่งได้หนีหายไปและตั้งตัวเป็นกลุ่มโจรคอยออกปล้น ได้ยินเรื่องที่ไอ้ลอ กลับมาที่ทุ่งบ้านสร้างอีกครั้ง ความแค้นของไอ้วีระที่มีต่อไอ้ลอไม่เคยจางหาย มันจึงเดินทาง กลับมาที่ทุ่งบ้านสร้างอีกครั้งเพื่อนฆ่าไอ้ลอ !!!

ไอ้วีระพร้อมกับพรรคพวกกลุ่มโจรยกขโยงเข้ามาปล้นฆ่าเผาบ้านเรือนทุ่งบ้านสร้าง อย่างอุอาจ เหมือนต้องการแก้แค้นคนทุ่งบ้านสร้างที่ทำให้มันต้องหนีกลายไปเป็นโจร แต่ไอ้ ลอกับไอ้ก้อนและผู้ใหญ่ผาดช่วยกันจับมีดจับดาบลุกขึ้นรับมือ ส่วนนังแพงถูกไอ้วีระบุกไปฉุด มาจากเรือนและกำลังจะถูกไอ้วีระทำร้าย ไอ้ลอก็รีบตามมาช่วยเหลือไว้ได้ทันและจัดการกับ ไอ้วีระส่งมันไปใช้กรรมในนรกอย่างสาสมกับความเลวของมัน

หลังจากเหตุการณ์ความเป็นความตายในวันนั้น ไอ้ลอถึงเริ่มรู้สึกได้ถึงความห่วงใยที่นัง แพงมีต่อมันและความห่วงใยที่มันมีต่อนังแพง ถ้าในคืนนั้นเกิดอะไรขึ้นกับนังแพงมันก็คงจะมี ชีวิตอยู่ไม่ได้ ความรู้สึกแบบนี้ช่างเหมือนกับความรู้สึกที่มันมีให้นังเพื่อน...ความรู้สึกรักมาก กว่าเห็นนังแพงเป็นแค่น้องสาว

ในคืนที่ฝนฟ้าตกกระหน่ำไม่ต่างจากคืนที่นังแพงเสียแม่ไป นังแพงรู้สึกเป็นห่วงพี่ลอที่ ไปนอนเฝ้าควายอยู่บนห้าง มันจึงลงจากเรือนไปหาพี่ลอพร้อมกับเอาผ้าห่มหนาๆไปให้กลัวว่า พี่ลอจะหนาว แต่ความใกล้ชิดของหนุ่มสาวและความรักที่เริ่มเปิดเผยใจต่อกันก็ทำให้คืนนั้นไอ้ ลอกับนังแพงตัดสินใจปล่อยให้ทุกอย่างดำเนินไปตามอารมณ์ที่ถูกเก็บกดเอาไว้มานานหลายปี

ขณะเดียวกันที่บางกอก ชีวิตของนังเพื่อนกลับไม่ได้เป็นอย่างที่ มันเฝ้าฝันหลังหมั้น หมายกับคุณมานพและยอมตกเป็นของคุณมานพไป นังเพื่อนก็เพิ่งจะค้นพบว่าคุณมานพไม่ใช่ เทพบุตรผู้แสนดี แต่กลับเป็นซาตานในคราบผู้ดี คุณมานพชอบลงไม้ลงมือกับนังเพื่อนและยัง มีเมียซุกเมียซ่อนอยู่อีกหลายคน โดยเฉพาะกับ โสภี นักร้องสาวไนท์คลับที่คุณมานพติดอกติด ใจจนปล่อยให้โสภีตามมาคอยราวีเพื่อนอยู่บ่อยๆ เพื่อนเอาเรื่องนี้ไปบอกอาโฉมฉายหวังให้ ช่วยเหลือและปรามมานพ แต่อาโฉมฉายกลับทำเฉยและบอกให้นังเพื่อนอดทนไป ในเมื่อเพื่อน อยากเป็นสาวสังคมในบางกอกก็แบบนี้ยังไงก็ต้องเป็นเบี้ยล่างผัว และยังไม่ยอมให้เพื่อนเลิก กับคุณมาพเพราะผลประโยลน์ทางธุรกิจที่ทำไว้กับเจ้าคุณรัตน์ ชีวิตเพื่อนจึงเหมือนตกอยู่ในฝัน ร้ายและเฝ้าคิดถึงความดี ความซื่อของพี่ลอผู้ชายที่มันเคยทรยศหักหลังเขา จนความอดทนของ นังเพื่อนหมดลงเมื่อถูกคุณมานพตบตีทำร้ายต่อหน้าคนในวงสังคมกลางงานเลี้ยง นังเพื่อนตัด สินใจเก็บเสื้อผ้าหนีกลับไปทุ่งบ้านสร้างโดยไม่คิดจะกลับมาเหยียบที่บางกอกอีก

นังเพื่อนกลับมาถึงทุ่งบ้านสร้างเหมือนนกปีกหักที่กลับมาตายรังเก่า มันคิดว่าจะได้เจอ หน้าพี่ลอเพื่อกราบขอขมา แต่ทว่าพี่ลอกลับไม่อยู่เพราะอาสาพาควายของชาวบ้านหนีน้ำเหนือ ไปเลี้ยงยังที่ดอนหลายเดือน นังเพื่อนพบแต่น้องสาวและพ่อโดยมีบางอย่างผิดปกติกับนังแพง ที่ไม่ยอมเอ่ยปากบอกใคร ไม่ว่าคนเป็นพ่อและพี่สาวจะคาดคั้นให้มันพูดมันก็ไม่ปริปากบอก ว่าลูกในท้องที่กำลังโตของมันเป็นลูกใคร !!!!! จนไอ้เรืองอดสงสารนังแพงไม่ได้ที่ต้องโดนชาว บ้านรุมประนามและโดนพ่อตบตี ไอ้เรืองจึงป่าวประกาศว่ามันคือผัวของนังแพง และพร้อมจะ จัดงานแต่งงานกับนังแพงทันที

ไอ้ลอที่กำลังเลี้ยงควายอยู่ที่ดอนได้ยินข่าวเรื่องไอ้เรืองจะแต่งงานกับนังแพงจากไอ้ก้อนก็รีบกลับมาที่ทุ่งบ้านสร้าง แต่เมื่อกลับมาถึงมันก็พบว่านังแพงอยู่ในอาการเจียนตาย ลมหาย ใจรวยรินเพราะตกเลือดหลังจากที่ตกบันไดลงมาจากเรือน โดยก่อนหน้าที่นังแพงจะตกบันได นังแพงทะเลาะกับนังเพื่อนเรื่องพ่อที่แท้จริงของเด็กในท้องนังแพง ซึ่งนังเพื่อนไม่เชื่อว่าเป็นไอ้ เรือง แต่นังแพงไม่ยอมบอกว่าเป็นใครและเดินหนีพี่สาวจะลงจากเรือน นังเพื่อนไม่ทันเตือน น้องสาวเรื่องบันไดที่กำลังพัง นังแพงจึงพลัดตกบันไดและตกเลือดจนอยู่ในอาการนอนรอ ความตายและรอที่จะได้พบกับพี่ลอของมันอีกครั้ง ไอ้ลอรีบไปหานังแพงแต่ทว่าเมื่อไปถึงกลับ พบนังแพง สิ้นลมหายใจไปแล้วพร้อมกับลูกน้อยในท้องของนังแพง 

หัวใจของไอ้ลอเจ็บปวดรวดร้าวทรมานมันบอกให้นังเพื่อนรู้ว่าเกิดอะไรขึ้นกับมันและนังแพงในคืนที่มันได้เสียกัน คำพูดของนังแพงยังดังก้องหูของไอ้ลออย่างชัดเจน มันรู้ว่าพี่ลอรักพี่ เพื่อนและเคยสาบานรักกันแต่มันก็ยังรักพี่ลอเพราะว่ามันเกิดมาสำหรับพี่ลอ  ไอ้ลอไม่โทษว่านี่ คือความผิดของใคร แต่มันโทษตัวเองนี่แหละที่เป็นสาเหตุให้นังแพงต้องตาย

และด้วยคำสาบานต่อหน้าสร้อยพระของพ่อที่ไอ้ลอเคยลั่นวาจาไว้กับนังเพื่อนว่าถ้าผิด รักต่อนังเพื่อนเมื่อไหร่ โทษของมันคือความตาย ไอ้ลอผู้ยึดมั่นในคำสัญญาจึงตัดสินใจมัดมือ มัดเท้าตัวเองด้วยสายตะพายควาย แล้วนอนลงริมกระโดง ใช้เท้าถีบดินให้ศรีษะตัวเองเลื่อนจม ลงไปในน้ำ ตายอย่างผู้ชายที่ตั้งใจตาย การตายของมันจะได้รู้ว่ามันจงใจฆ่าตัวตายเพื่อพิสูจน์ คำสาบาน !!!!